Goed nieuws voor milieubewuste koopjesjagers: supermarktketen Lidl claimt het doel te hebben bereikt om alle huismerkverpakkingen 100% recyclebaar te maken. Dat betekent dat de verpakkingen van Lidl’s eigen merken zó zijn ontworpen dat ze na gebruik volledig kunnen worden gerecycled. In deze blogpost duiken we in de “plastics-race” onder supermarkten – de race om plastic afval te verminderen – en bekijken we wat dit in de praktijk inhoudt. We bespreken waarom recyclebare verpakkingen belangrijk zijn, welke stappen Lidl heeft ondernomen, hoe andere supermarkten het doen, én wat jij hier als consument van merkt. We houden het helder en praktisch, met tips om zowel het milieu als je portemonnee te sparen.

Waarom zijn 100% recyclebare verpakkingen zo belangrijk?

Plastic verpakkingen hebben zeker hun nut: ze zijn licht, stevig en verlengen de houdbaarheid van producten, waardoor voedselverspilling daalt. Maar de keerzijde is een berg plastic afval die moeilijk weg te werken is. Jaarlijks produceert Europa zo’n 26 miljoen ton plastic afval. Teveel daarvan belandt in verbrandingsovens, op stortplaatsen of – erger nog – als zwerfafval in natuur en oceanen. Plastic breekt nauwelijks af; een wegwerpverpakking kan honderden jaren rondzwerven. Het resultaat is de beruchte plasticsoep in zee en microplastics die overal opduiken.

Recyclebare verpakkingen vormen een belangrijk deel van de oplossing. Een verpakking die goed recyclebaar is, kan na gebruik worden ingezameld en verwerkt tot grondstof voor nieuwe producten. Zo’n circulaire aanpak spaart nieuwe grondstoffen en vermindert de hoeveelheid plastic die in het milieu terechtkomt. De EU heeft daarom als strategie om uiterlijk 2030 alle plastic verpakkingen recyclebaar te maken. In Nederland hebben overheid en bedrijfsleven via het Plastic Pact NL afgesproken om dit zelfs al in 2025 te bereiken. Met andere woorden: de klok tikt, en supermarkten moeten nu stappen zetten om hun verpakkingen duurzamer te maken.

Lidl’s strijdplan: minder plastic en volledig recyclebaar in 2025

Lidl heeft zich de afgelopen jaren opvallend ambitieus opgesteld in deze plastics-race. Als onderdeel van de Schwarz Group (waar ook Kaufland bij hoort) lanceerde het in 2018 de REset Plastic strategie. Hierin staan concrete doelen voor 2025:

  • 20% minder plastic in eigen merk verpakkingen (ten opzichte van 2017).

  • 100% recyclebare verpakkingen voor alle eigen merken.

  • Minstens 25% gerecycled plastic verwerken in die verpakkingen.

Lidl loopt met deze doelen vooruit op de EU-plannen – zo ligt 2025 vijf jaar voor op de Europese kunststofstrategie (2030). Belangrijk om te benadrukken: ruim 90% van Lidl’s assortiment bestaat uit eigen merken. Hun verpakkingen verduurzamen heeft dus enorme impact. Bovendien staan eigen merken erom bekend vaak goedkoper te zijn dan A-merken, dus consumenten besparen geld terwijl ze duurzamere verpakkingen krijgen.

Hoe staat Lidl ervoor? Op internationaal niveau meldt het bedrijf dat het de 20%-plasticsreductie zelfs al ruim heeft gehaald: eind 2022 was het plasticverbruik voor verpakkingen 25% lager dan in 2017 (goed voor zo’n 4 miljoen kilo minder plastic per jaar!). Mede dankzij deze vooruitgang heeft Lidl de lat nog hoger gelegd: het streeft nu naar 30% minder plastic tegen 2025. Tegelijkertijd moeten alle verpakkingen “maximaal recyclebaar” worden. Dat bleek een flinke uitdaging – in 2022 voldeed ca. 47% van de plastic verpakkingen hieraan. Maar sindsdien is er veel gebeurd. Door product voor product te verduurzamen, zegt Lidl nu op schema te liggen om in 2025 de 100% te halen. Daarmee is het een van de koplopers in supermarktland.

Concrete stappen: hoe heeft Lidl zijn verpakkingen verduurzaamd?

Lidl heeft de afgelopen jaren tal van maatregelen doorgevoerd om verpakkingen te herontwerpen, verminderen of vervangen. Vaak zijn het praktische, slimme ingrepen per productcategorie die samen een groot verschil maken. Een aantal voorbeelden van Lidl’s initiatieven en hun effect:

Maatregel Plasticbesparing Toelichting
Dunnere folie voor aardappelen (2,5 kg zakken) – plastic net en handvat verwijderd. ~49,2 ton per jaar bespaard (–55% plastic in die verpakking) Foliezak is nu 100% recyclebaar; minder overbodige onderdelen.
Vervanging van zwarte vleesschaaltjes door transparante trays van één materiaal. ~35 ton per jaar bespaard Zwart plastic wordt in sorteercentra niet herkend en belandt bij restafval. Met heldere trays is alles recyclebaar.
Weglaten van klein plastic: dunner folietje om witlof; geen plastic bandje meer om bananen. ~17,4 ton per jaar bespaard Kleine wijzigingen, grote impact: minder verpakkingsafval.
Introductie herbruikbare “Lidl Green Bag” i.p.v. wegwerp groente/fruit-zakjes. >100 ton plastic per jaar bespaard Wasbare zak van stevig materiaal; na ~5x hergebruik al duurzamer dan eenmalige zakjes.

Bovenstaande voorbeelden uit 2020 leverden samen ~105 ton plasticreductie op in één jaar. En Lidl is nog niet klaar. Ook recent blijven ze innoveren. Zo kreeg een sixpack van het huismerkbier Kordaat in 2025 een volledig kartonnen omverpakking, zonder een spoortje plastic. Lidl is de eerste supermarkt in Nederland die dit bij bier doet. Het ontwerp is opvallend slim: er is minder karton nodig dan bij vergelijkbare sixpacks, er komt geen lijm aan te pas (sluitingen met kartonnen haakjes), en lege blikjes kun je na gebruik terugklikken in de verpakking. Dat laatste is handig, want sinds 2023 zit er statiegeld op blik – je kunt de blikjes zo schoon meenemen om in te leveren, zonder dat je tas plakt.

Een andere zichtbare verandering is dat je bij Lidl (én andere supermarkten) sinds 2023 geen gratis plastic zakjes voor groente en fruit meer vindt. In plaats daarvan kun je herbruikbare verszakjes gebruiken, zoals de Lidl Green Bag. Vijf grote supermarktketens samen verwachten hiermee jaarlijks 126 miljoen plastic zakjes te besparen. Dat scheelt enorm veel wegwerpplastic! Lidl verkocht de Green Bags al langer, maar door dit gezamenlijke initiatief wordt hergebruik de norm – een mooi voorbeeld van samenwerking binnen het Plastic Pact NL.

Daarnaast heeft Lidl besloten alle zwarte plastic verpakkingen uit het assortiment te bannen, ondanks de “premium look” die zwart bijvoorbeeld aan vlees gaf. De reden is duidelijk: zwarte plastics zijn slecht recyclebaar. Sorteermachines herkennen het niet, dus het komt in de reststroom terecht en gaat verloren voor recyclage. Lidl haalde daarom al vóór eind 2021 al het zwarte plastic uit de schappen – van vleesschaaltjes tot zwarte plantpotjes – en stapte over op recyclevriendelijke alternatieven.

Opvallend is ook Lidl’s focus op gesloten kringlopen. Zo heeft de keten een eigen statiegeldsysteem voor PET-flessen opgezet. Alle kleine PET-flesjes (bijv. frisdrank) hebben nu €0,15 statiegeld; grote flessen €0,25. Klanten leveren ze massaal in, waardoor Lidl ze vrijwel volledig kan laten recyclen tot nieuwe flessen. De huidige eigen merk PET-flessen bestaan al voor minstens 60% uit gerecycled materiaal afkomstig van eerdere flessen. Hiermee loopt Lidl voorop: in 2022 zat gemiddeld 46% recyclaat in hun PET-flessen, bijna op de doelstelling van 50%. Ook alle sapflessen van Lidl vallen sinds 2022 onder statiegeld, zodat die PET-stroom mooi in de kringloop blijft.

De plastics-race in supermarktland: hoe doen anderen het?

Lidl staat dus op pole position, maar andere supermarkten rijden ook mee in de plastics-race. Vrijwel alle grote ketens hebben soortgelijke doelen voor 2025. Zo wil Albert Heijn in 2025 100% recyclebare eigen merk verpakkingen hebben, en ook Jumbo, Aldi, Plus etc. committeren zich via brancheafspraken aan ~95% of meer recyclebaarheid. Toch is het geen gemakkelijke opgave. Albert Heijn gaf recent in zijn duurzaamheidsverslag toe dat de volledige overstap naar circulaire (100% recyclebare) verpakkingen “een uitdaging” blijft en dat 100% in 2025 waarschijnlijk niet volledig haalbaar is. Dat betekent niet dat er niets gebeurt – AH had in 2024 ongeveer 72,6% van zijn verpakkingen goed recyclebaar (een stijging ten opzichte van 2023), en Jumbo rapporteert eveneens vooruitgang. Maar de laatste percentages blijken het lastigst, vooral bij complexe verpakkingen of waar de beschikbaarheid van gerecycled materiaal beperkt is.

Uit cijfers van het CBL (brancheorganisatie) blijkt dat in 2023 gemiddeld 66% van de primaire verpakkingen in supermarkten goed recyclebaar was. De sector werkt hard aan verbetering, maar het gezamenlijke doel van 95%+ in 2025 is “nog niet in zicht”. Lidl’s voorsprong is dus opvallend. Volgens een onafhankelijke duurzaamheidsranglijst (Superlijst Groen 2023) behoort Lidl, samen met Ekoplaza en AH, tot de koplopers in duurzaamheid, en doet Lidl het meest van alle supermarkten om duurzame verpakkingen te bevorderen.

Natuurlijk zijn ook bij andere ketens mooie initiatieven te zien. Albert Heijn vervangt bijvoorbeeld steeds meer plastic bakken door zakken (de “bak naar zak”-strategie), wat tot 60% minder plastic per product kan schelen. Zij hebben ook als eerste ter wereld plantaardige PEF-flessen voor sappen geïntroduceerd. Jumbo experimenteert met navulpunten en verpakkingsvrije schappen in enkele winkels. En vrijwel alle supers hebben de wegwerpplastic producten (zoals rietjes, bestek, bordjes) in de ban gedaan – deels gedwongen door EU-wetgeving, maar vaak met een eigen duurzame draai. De plastics-race is dus sectorbreed aan de gang, al haalt niet iedereen de finish even snel.

Wat merk jij als klant? (Praktische tips!)

Als shopper heb je de veranderingen misschien al opgemerkt: andere verpakkingen, minder plastic frutsels, en geen gratis plastic zakjes meer bij de groenten. Uiteindelijk is dit allemaal bedoeld om jouw boodschappen duurzamer te maken, zonder dat je er kwaliteit voor inlevert. Sterker nog, je kunt er soms geld mee besparen. Enkele praktische tips om te profiteren van deze ontwikkeling en zelf bij te dragen:

  • Scheid je afval goed. Recyclebare verpakkingen hebben alleen zin als ze daadwerkelijk bij het PMD-afval (Plastic, Metaal en Drankkartons) belanden. Gooi lege plastic verpakkingen dus in de recyclezak of container. Check de Weggooiwijzer op de verpakking – dit pictogram geeft aan in welke bak iets moet. Door correct te scheiden, vergroot je de kans dat het materiaal ook écht wordt gerecycled.

  • Breng statiegeldflessen en -blikjes terug. Sinds kort zit er op bijna alle drankverpakkingen statiegeld. Lever je lege PET-flessen en blikjes in bij de supermarkt (vaak kan dat gewoon bij Lidl in de automaat) en je krijgt €0,15/€0,25 per stuk retour. Dat is mooi meegenomen én zo komen deze verpakkingen gegarandeerd in de recyclestroom terecht. Tip: dankzij verpakkingsinnovaties zoals bij de kartonnen bierverpakking van Lidl kun je lege blikjes eenvoudig terugklikken, zodat je ze schoon mee retour neemt.

  • Gebruik herbruikbare (groente)zakjes en tassen. Neem altijd een boodschappentas mee van thuis – dat scheelt je elke keer kosten voor een nieuwe tas én het vermindert plastic afval. Voor groenten en fruit kun je investeren in een paar wasbare verszakjes (zoals de Lidl Green Bag). Ze kosten weinig en gaan lang mee. Hiermee bespaar je honderden wegwerpzakjes per jaar. De eerste Nederlandse supermarkten die dit invoerden zagen direct miljoenen plastic zakjes per jaar verdwijnen.

  • Kies voor huismerkproducten. Huismerken zijn doorgaans voordeliger geprijsd dan A-merken, en bij Lidl zijn ze nu ook nog eens in duurzame verpakkingen verkrijgbaar. Je bespaart dus geld terwijl je een milieubewuste keuze maakt. Bovendien werken supermarkten juist bij hun eigen merken het hardst aan innovatieve verpakkingen – daar pluk jij direct de vruchten van.

  • Let op aanbiedingen van grotere verpakkingen. Lidl en andere supers bieden regelmatig XXL-formaten of multipacks aan tegen scherpe prijzen (zie bijvoorbeeld de wekelijkse folder). Grote verpakkingen gebruiken relatief minder materiaal per kilo product, dus dat is efficiënter. Als je weet dat je de inhoud op krijgt of kunt invriezen, is dit een win-win: minder verpakking en vaak een lagere prijs per eenheid. (Koop natuurlijk niet méér dan je verbruikt, want voedsel verspillen is ook zonde.)

  • Probeer nieuwe verpakkingsconcepten uit. Soms kom je in de winkel iets innovatiefs tegen, zoals navulverpakkingen of statiegeldpotten. Lidl heeft bijvoorbeeld getest met refill-stations voor wasmiddel. Klanten konden daar voordelig wasmiddel tappen in een herbruikbare fles. Hoewel die pilot stopte door gebrek aan animo, is het idee duidelijk: als wij als consumenten vaker dit soort oplossingen omarmen, zullen supermarkten ze (weer) gaan aanbieden. Sta dus open voor herbruikbare of navulbare verpakkingen – je kunt er vaak op de lange termijn geld mee besparen en het scheelt veel afval.

Samenvatting

Kortom, Lidl’s aankondiging dat het 100% recyclebare huismerkverpakkingen heeft behaald, is een mijlpaal in de supermarktsector. Dankzij een doordachte strategie (minder plastic, betere ontwerpen, recycled content) en concrete acties – van dunnere folies tot kartonnen bierdragers – loopt Lidl voorop in de strijd tegen verpakkingsafval. Waar de hele branche nog worstelt om de doelen van 2025 te halen, laat Lidl zien dat veel mogelijk is met focus en innovatie. Als consument profiteer je hier direct van: je koopt producten die minder belastend voor het milieu zijn, vaak zonder meerkosten. Sterker nog, door slim in te kopen en mee te doen aan recycling kun je besparen.

De plastics-race is natuurlijk nog niet helemaal gelopen. Het gaat er nu om dat al die recyclebare verpakkingen ook effectief gerecycled worden – en dat we waar mogelijk nóg een stap verder gaan richting hergebruik en het vermijden van onnodig verpakkingsmateriaal. Maar één ding is zeker: elke stap in de goede richting, hoe klein ook, helpt om de berg plastic afval te verkleinen. Supermarkten zoals Lidl zetten de toon, en met onze eigen koop- en afvalgedrag kunnen wij dat succes vergroten. Dat is uiteindelijk goed voor het milieu, én voor onze eigen leefomgeving. Samen maken we het verschil, samen op weg naar minder plastic en een echte circulaire economie.